De Fietsersbond en de politie maken zich grote zorgen over te hard rijdende fatbikes die niet aan de wettelijke voorschriften voldoen. Dit was vorige week vrijdag te zien in Meldpunt bij Omroep  Max. De e-bike met dikke wielen is de afgelopen maanden razend populair geworden bij jongeren, die zonder helm of rijbewijs op hun fiets kunnen rondrijden. Cijfers over het aantal fatbikes ontbreken, maar het aantal fietsongevallen onder jongeren stijgt fors. 

Esther van Garderen, directeur van de Fietsersbond constateert dat het aantal fatbikes ‘exponentieel’ toeneemt. Uit een meting van Fietsersbond Amsterdam bleek vorig jaar november al dat fatbikes gemiddeld 30 kilometer per uur gaan, met uitschieters naar boven. Vooral online gekochte fatbikes uit China overschrijden regelmatig de maximaal toegestane snelheid van 25 kilometer per uur. “Er moet echt iets aan gedaan gaan worden. We moeten de wet aanpassen en politieke maatregelen nemen”, aldus Van Garderen in Meldpunt.

Aantal fietsongevallen onder 12-17 jarigen neemt toe

Cijfers over het aantal verkeersongevallen met fatbikes zijn er nog niet. VeiligheidNL registreert letsels bij Spoedeisende Hulp-afdelingen van ziekenhuizen in Nederland. Daaruit blijkt dat fietsers in de leeftijd van 12 tot 17 jaar in 2022 verantwoordelijk waren voor 9.400 SEH-bezoeken, zo laat VeiligheidNL weten. Het nieuwste cijfer op dit gebied: het aantal SEH-bezoeken vanwege ernstig letsel door een fietsongeval onder 12 tot 17- jarigen is de afgelopen tien jaar met 38 procent gestegen.

Directeur Martijntje Bakker van VeiligheidNL: “Naast 55-plussers vormen jongeren tussen de 12 en 17 jaar de belangrijkste risicogroep voor fietsongevallen. Zelf noemen zij hard rijden als belangrijkste risicogedrag. Met de opkomst van de e-bike en fatbike onder jongeren maken wij ons zorgen dat deze trend nog verder zal stijgen omdat er hard wordt gereden met onvoldoende bescherming zoals bijvoorbeeld een helm.”

Edwin Tamboer, verkeerspecialist van de politie, vindt de toename zorgelijk. “Wij kenden dit cijfer nog niet. Het is een enorme stijging”, zegt Tamboer in Meldpunt. De fatbike wordt nog niet als aparte categorie geregistreerd, bevestigt de politie. “Mogelijk dat we dat in de nabije toekomst wel gaan doen”, zegt Tamboer.

Wie gepakt wordt door de politie krijgt eerst een waarschuwing. Maakt een fatbike bezitter voor de tweede keer een overtreding, dan wordt het voertuig in beslag genomen en kan een boete worden opgelegd van 420 euro.

Fatbike of brommer?

Fatbikes worden verkocht als fiets met trapondersteuning. Maar wanneer een fatbike harder dan 25 km/u kan rijden, of een motor heeft van meer dan 250Watt, of een gashendel heeft waarmee harder gereden wordt dan 6 kilometer, dan is het voor de wet een bromfiets. Dan moet deze een type goedkeuring hebben, van een kenteken worden voorzien, en moet de berijder een rijbewijs hebben en een helm dragen.

“Veel mensen realiseren zich dat niet”, schrijft de ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport) aan Meldpunt. ILT: “Het is ons opgevallen dat bij veel van deze ‘fatbikes’ de gebruiker zelf in een menu de instellingen die ervoor zorgen dat de trapondersteuning stopt bij 25 km/u hoger kan instellen. Alleen al door het eenvoudig zelf kunnen instellen voldoen deze ‘fatbikes’ niet aan de eisen die aan elektrische fietsen worden gesteld. Ze kunnen daarmee als bromfiets worden gezien.”

Dwangsom voor aanbieders fatbikes

In november waarschuwde ILT al 27 aanbieders van fatbikes dat zij in overtreding zijn. Er werden fatbikes te koop aangeboden die eigenlijk illegaal zijn. In april ontvingen twaalf aanbieders een voornemen tot last onder dwangsom. Bij drie aanbieders loopt de procedure nog en negen hebben een last onder dwangsom van de ILT opgelegd gekregen van
€ 15.000,-. Lees hier de Reactie ILT.

Dringend beroep op ouders

Het toezicht op de fatbikes is een gezamenlijke inspanning van verschillende overheidsorganisaties. Verkeersspecialist Edwin Tamboer van de politie doet ook een dringend beroep op de ouders van kinderen die een fatbike kopen. “We komen in onze praktijk soms fietsen tegen die flink zijn opgevoerd. Recent hebben we een fiets in beslag genomen die 85 kilometer per uur kan.”

Bestuurders van illegale fatbikes zijn onverzekerd

Bestuurders van illegale fatbikes zijn onverzekerd. Letselschade jurist Lisa Sjaardema van Smart Letselschade ziet de eerste schadezaken met fatbikes bij haar kantoor binnenkomen. De bestuurders zijn meestal erg jong en de schade bij een ongeval is groot, aldus Sjaardema. “Als je onverzekerd bent kan je voor allerlei kosten opdraaien, zoals materiële schade, medische kosten en proceskosten. De grootste kostenpost is verlies aan inkomsten. Als het slachtoffer niet meer kan werken bijvoorbeeld”, zegt Sjaardema.

De komende maanden worden bij alle tien politie-eenheden speciale rollerbanken in gebruik genomen. Daarmee kan de constructiesnelheid van een fatbike gemeten worden. Daarmee krijgt de politie meer capaciteit om illegale fatbikes op te sporen. Verkeersspecialist Tamboer verwacht dat de rollerbanken eind van dit jaar operationeel worden.

Bron Meldpunt, Omroep Max